Page 165 - 2009

Α. Ερευνα - Εφαρμογές - Παρατηρήσεις 164
εφαρμογή του ζιζανιοκτόνου και Γ. η παρουσία του μύκητα Trichoderma harziannum στο
έδαφος, στην προσρόφηση/αποπροσρόφηση του glyphosate και στην διαθεσιμότητά
του στο εδαφικό διάλυμα, από το οποίο θα μπορούσε να προσληφθεί μέσω του ριζικού
συστήματος των φυτών και δημιουργήσει προβλήματα φυτοτοξικότητας.
Α. Η εφαρμογή ενός απλού υπερφωσφορικού λιπάσματος (0-20-0) σε τέσσερα χαρα-
κτηριστικά επιφανειακά εδάφη από καλλιεργούμενους αγρούς στην Ελλάδα, σε δόσεις
που εξασφαλίζουν υψηλή συγκέντρωση φωσφόρου στο έδαφος (220-260 ppm P), προ-
κάλεσε σημαντική αύξηση της προσρόφησης του glyphosate και του AMPA (ο κύριος
μεταβολίτης του) σε δύο από τα εδάφη τα οποία ήταν ουδέτερα ή ελαφρά όξινα, ενώ δεν
επηρέασε την προσρόφησή τους από τα άλλα δύο τα οποία ήταν αλκαλικά, ασβεστού-
χα εδάφη. Η επίδραση αυτή του υπερφωσφορικού είναι αντίθετη από την αναμενόμε-
νη μείωση της προσρόφησης, εάν ο φωσφόρος ασκούσε έντονη ανταγωνιστική δράση
στο glyphosate για τις ίδιες θέσεις προσρόφησης στα εδάφη. Παρατηρήθηκε όμως, ότι
η αύξηση της προσρόφησης συνδεόταν με μια παράλληλη μείωση του pH μετά από την
προσθήκη του λιπάσματος στα ουδέτερα/ελαφρά όξινα εδάφη. Το pH των αλκαλικών
ασβεστούχων εδαφών δεν επηρεάστηκε από την προσθήκη της φωσφορικής λίπανσης.
Με ασβέστωση (χρησιμοποιώντας CaCO3) ενός όξινου εδάφους και με οξίνιση (χρησι-
μοποιώντας H2SO4) ενός αλκαλικού εδάφους αποκτήθηκαν πρόσθετες ενδείξεις ότι
το pH παίζει καθοριστικό ρόλο στην προσρόφηση του glyphosate και ότι η αυξημένη
προσρόφηση μετά τη χρήση υπερφωσφορικού οφείλεται στη μείωση του pH που αυτό
προκαλεί. Η αυξημένη προσρόφηση του glyphosate, μετά την εφαρμογή υπερφωσφο-
ρικού σε ένα από τα εδάφη, οδήγησε επιπλέον σε εμφανή επιβράδυνση της διάσπασης
του glyphosate και της συσσώρευσης του AMPA, γεγονός που αποδεικνύει ότι η αύξηση
της προσρόφησης ήταν αρκετή για να μειώσει τη διαθεσιμότητα του glyphosate στους
μικροοργανισμούς του εδάφους. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι εφαρμογή υπερ-
φωσφορικού λιπάσματος σε ελληνικά αγροτικά εδάφη είναι δυνατόν να επηρεάσει την
προσρόφηση του glyphosate περισσότερο θετικά (μειώνοντας το pH του εδάφους) παρά
αρνητικά (λόγω πιθανού ανταγωνισμού μεταξύ φωσφόρου και glyphosate για τις θέσεις
προσρόφησης) και επομένως δεν είναι δυνατόν να συμβάλει σε αυξημένη έκπλυση του
ζιζανιοκτόνου.
Β. Πειράματα επανειλημμένων εφαρμογών του glyphosate σε διάφορους τύπους εδα-
φών, έδειξαν ότι τα εδάφη διέφεραν σημαντικά ως προς την προσροφητική τους ικανό-
τητα η οποία επηρεάστηκε σε διαφορετικό βαθμό από την προσθήκη φωσφορικού λιπά-
σματος. Η προσροφητική ικανότητα των αλκαλικών εδαφών επηρεάστηκε περισσότερο
σημαντικά και άμεσα από τις επανειλημμένες εφαρμογές glyphosate και φωσφορικής
λίπανσης από ότι τα άλλα εδάφη. Μετά την τρίτη εφαρμογή glyphosate και φωσφορικής
λίπανσης, το έδαφος που δέχθηκε την φωσφορική λίπανση προσρόφησε την μισή ποσό-
τητα glyphosate σε σχέση με το ίδιο έδαφος απουσία φωσφορικής λίπανσης.
Γ. Σε πειράματα δοχείων μελετήθηκε η απορρόφηση του ζιζανιοκτόνου glyphosate
από τις ρίζες φυτών φασολιού και τομάτας και κατά πόσο αυτή επηρεάζεται από τον μύ-
κητα Trichoderma harzianum και την φωσφορική λίπανση. Τα φυτά μεταφυτεύθηκαν σε
εδαφικό μίγμα όπου είχε γίνει εφαρμογή του glyphosate και ακολούθησε εφαρμογή του
T. harzianum και της φωσφορικής λίπανσης. Ένα μήνα μετά την μεταφύτευση μετρήθηκε
το χλωρό βάρος και το ύψος των φυτών. Εκχυλίσματα των φυτών φασολιού αναλύθηκαν
με μέθοδο υγρής χρωματογραφίας υψηλής απόδοσης και παραγωγοποίηση μετά τη στή-
λη (HPLC-PCD) για τον προσδιορισμό του glyphosate που απορρόφησαν. Τα αποτελέσμα-
τα έδειξαν ότι το glyphosate μπορεί να απορροφηθεί από τις ρίζες φυτών όπως το φασόλι