Page 164 - 2010-2011

163
1.3.1.22 Ανταπόκριση του Anagyrus pseudococci (Hymenoptera: Encyrtidae) σε
καΐρομόνες του Planococcus ficus (Homoptera: Pseudococcidae) και
συνδυασμένη αντιμετώπιση του Planococcus citri (Homoptera:
Pseudococcidae) σε εσπεριδοειδή με φερομόνες και παρασιτοειδή
Τα έντομα Planococcus citri Risso και P. ficus Signoret (Hemiptera: Pseudococcidae) αποτελούν
σημαντικούς εχθρούς διαφόρων καλλιεργειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και έχουν πραγματοποιηθεί
αρκετές μελέτες για διάφορες παραμέτρους των δύο ειδών, η ικανοποιητική διαχείρισή τους παραμένει
προβληματική. Η φερομόνη φύλου του P. citri είναι γνωστή εδώ και αρκετά χρόνια ενώ σχετικά πρόσφατα
έχει απομονωθεί, ταυτοποιηθεί και συντεθεί χημικά και η φερομόνη φύλου του P. ficus. Αν και οι φερομόνες
είναι αποδεδειγμένα εξαιρετικά χρήσιμες στην ανίχνευση επιβλαβών πληθυσμών εντόμων και στην
παρακολούθηση του πληθυσμού τους, εντούτοις η χρήση τους για την παρακολούθηση των παραπάνω
εντόμων είναι μέχρι σήμερα σχετικά περιορισμένη. Στην συγκεκριμένη εργασία παρουσιάζονται
διαφορετικές προσεγγίσεις για την αξιοποίηση φερομονών στη διαχείριση των συγκεκριμένων εχθρών.
Συγκεκριμένα σε αμπελώνες στην περιοχή του Τυρνάβου έγινε εγκατάσταση πυκνού δικτύου φεομονικών
παγίδων και των δύο ειδών, ώστε να ανιχνευθούν έγκαιρα οι εστίες προσβολής. Το πυκνό δίκτυο
εγκαταστάθηκε τόσο σε αμπελώνες με ιστορικό προσβολής όσο και σε αμπελώνες που δεν είχαν
παρατηρηθεί κατά το παρελθόν συμπτώματα προσβολής από ψευδόκοκκο. Σε παγίδες που
παρατηρούνταν συλλήψεις αρσενικών αναπτύχθηκε περιμετρικά νέο πυκνό δίκτυο παγίδων ώστε να
εντοπιστεί η εστία προσβολής. Με την ανάπτυξη του δικτύου κατέστη δυνατός ο εντοπισμός των εστιών
προσβολής στους αμπελώνες. Σε άλλη πειραματική διάταξη εξετάσθηκε η δυνατότητα αξιοποίησης της
φερομόνης του P. ficus ως καϊρομόνη για το παρασιτοειδές έντομο Anagyrus pseudococci near
pseudococci. Έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι το συγκεκριμένο παρασιτοειδές αξιοποιεί τη φερομόνη του
P. ficus για τον εντοπισμό του ξενιστή του. Σε οπωρώνες εσπεριδοειδών τοποθετήθηκαν εξατμιστήρες
φερομόνης του P. ficus με σκοπό να περιορίσουν τη διασπορά εντός του οπωρώνα οπωρώνα των
παρασιτοειδών που εξαπολύθηκαν στη συνέχεια. Με ειδικές «παγίδες» ψευδόκοκκου ελέγχθηκε η
διασπορά των παρασιτοειδών. Διαπιστώθηκε ότι στους οπωρώνες που είχαν τοποθετηθεί εξατμιστήρες
φερομόνης του P. ficus ανιχνεύθηκαν περισσότερα παρασιτοειδή από ότι στο μάρτυρα. Επιπλέον για την
αντιμετώπιση του P. ficus γίνεται προσπάθεια ανάπτυξης τεχνολογίας προσέλκυσης και θανάτωσης
(attract and kill). Η στρατηγική της «Προσέλκυσης και θανάτωσης» αποτελεί εναλλακτική μέθοδο
καταπολέμησης εντόμων. Σύμφωνα με τη στρατηγική αυτή γίνεται χρήση χημικών ουσιών (σημειοχημικών)
με σκοπό την προσέλκυση των εντόμων στο σημείο που βρίσκεται εστιασμένο το εντομοκτόνο. Η χρήση
μικροενκαψυλιωμένης φερομόνης ενισχύει τη χρήση της συγκεκριμένης στρατηγικής και συντελεί
αποτελεσματικά στη διαχείριση πληθυσμών επιζήμιων εντόμων όπως οι ψευδόκοκκοι. Η δέσμευση της
φερομόνης έγινε με επιτυχία και η ελεγχόμενη αποδέσμευση διήρκησε πάνω από 30 ημέρες.
ΤΜΗΜΑ Εντομολογίας & Γ. Ζωολογίας
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Βιολογικής Καταπολέμησης
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΥ Δρ Π Μυλωνάς
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΜΦΙ Δρ Α. Μιχαηλάκης
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΜΦΙ Γ. Παρτσινέβελος
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΡΓΟΥ (ΕΝΑΡΞΗ- ΛΗΞΗ) 2010-2011
ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΜΦΙ
ΔΡΑΣΗ 1.4 Διατήρηση συλλογών φυτοπαθογόνων μικροοργανισμών,
ζιζανίων και εκτροφών εντόμων
Διατήρηση εκτροφών στα κάτωθι:
• Tetranychus urticae