155
comstocki
που είναι μη ιθαγενές της Ευρώπης και θεωρείται ως χωροκατακτητικό είδος (Invasive
species) για την Ευρώπη. Τα δύο προαναφερόμενα είδη θεωρούνται επίσης ως καραντίνας για
ορισμένες χώρες. Δεδομένα επί της κατανομής και αφθονίας αυτών των ειδών παρέχουν σημαντικές
πληροφορίες για την περαιτέρω δυνατότητα διασποράς τους και πως η υπάρχουσα ή η μελλοντική
διασπορά τους επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή.
Τοποθέτηση φερομονικών παγίδων
Στο έργο προβλέπεται η χρησιμοποίηση φερομονικών παγίδων για ορισμένα είδη κοκκοειδών
εντόμων σε διάφορες τοποθεσίες. Πραγματοποιήθηκαν επισκοπήσεις κατά το 2013 και 2014 με
φερομονικές παγίδες για τέσσερα είδη κοκκοειδών εντόμων:
P. pentagona, P. comstocki,
Planaococcus citri
και
Planococcus ficus
. Οι παγίδες που χρησιμοποιήθηκαν ήταν του τύπου
«ανοιχτής τέντας» (Hungarian tent type). Στην εσωτερική επιφάνεια υπήρχε επικάλυψη λεπτού
στρώματος εντομολογικής κόλλας και στο μέσο της παγίδας εξατμιστήρας φερομόνης. Μία
φερομονική παγίδα για κάθε είδος τοποθετήθηκε σε διάφορες επιλεγμένες τοποθεσίες. Οι
επισκοπήσεις πραγματοποιήθηκαν σε δύο κυρίως περιόδους, μίας προς το τέλος Μαΐου και μία περί
τα μέσα Σεπτεμβρίου. Επιπλέον επισκοπήσεις έγιναν σε ορισμένες από τις τοποθεσίες
δειγματοληψίας. Οι τοποθεσίες που τοποθετήθηκε δίκτυο παγίδων το έτος 2013 ήταν: Εύζωνοι,
Θεσσαλονίκη, Κλειδί Ημαθίας, Άγιος Αθανάσιος Θεσσαλονίκης, Αιγίνιο Πιερίας, Πλαταμώνας, Κηφισιά,
Ισθμός Κορίνθου, Αγρίνιο, Καλαμάτα (κέντρο), ΤΕΙ Καλαμάτας. Αντίστοιχα οι τοποθεσίες που
τοποθετήθηκαν φερομονικές παγίδες το έτος 2014 ήταν: Άδενδρο Θεσσαλονίκης, Λάρισα, Κηφισιά,
Ξυλοκέριζα Κορίνθου, Άρτα, Κουβαράς Αγρινίου, Σπάρτη, Πύλος, Χανιά και Ηράκλειο. Οι παγίδες
παρέμειναν στην κάθε τοποθεσία για διάφορα χρονικά διαστήματα. Οι παγίδες μεταφέρονταν στο
εργαστήριο και εξετάζονταν σε στερεοσκόπιο όπου και καταγράφονταν ο αριθμός των αρσενικών
ατόμων που είχαν συλληφθεί. Επιπλέον καταγράφονταν και τυχόν παρασιτοειδή άτομα που είχαν
συλληφθεί στις παγίδες. Ορισμένα παρασιτοειδή αντιλαμβάνονται την φερομόνη φύλου των ξενιστών
τους ως καϊρομόνη και προσελκύονται ώστε να εντοπίσουν εστίες παρουσίας του ξενιστή τους.
Συγκεκριμένα αναζητούνταν το παρασιτοειδές
Thomsonisca amathus
(Υμενόπτερα: Encyrtidae). Το
συγκεκριμένο παρασιτοειδές κατάγεται από την Ασία και έχει αναφερθεί να παρασιτεί διάφοα είδη
κοκκοειδών της οικογένεια Diaspididae, μεταξύ των οποίων και το
P. pentagona.
Επιπλέον, πρέπει να
ανφερθεί ότι αν και οι φερομονικές παγίδες θεωρούνται εξειδικευμένες για το είδος που προορίζονται,
επειδή το
P. comstocki
αποτελεί νέο είδος στην περιοχή της Ευρώπης και λόγω της σοβαρότητάς του
ως επιβλαβές έντομο απαιτείται περαιτέρω εξέταση.
Συλλογή δειγμάτων κοκκοειδών εντόμων και αναγνώρισή τους
Δειγματοληψίες για τη συλλογή κοκκοειδών εντόμων πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες
τοποθεσίες. Δείγματα συλλέχθηκαν τόσο από καλλιεργούμενα όσο και από αυτοφυή φυτά. Οι
δειγματοληψίες πραγματοποιήθηκαν από διάφορες περιοχές, που είχαν τοποθετηθεί και φερομονικές
παγίδες ή κατά την οδική μετάβαση των Ούγγρων συνεργατών στην Αθήνα. Τα έντομα συλλέχθηκαν
απευθείας κατά τη δειγματοληψία ή μεταφέρθηκαν φυτικά δείγματα στο εργαστήριο και εξετάστηκαν με
τη βοήθεια στερεοσκοπίου. Κάθε δείγμα εντόμου τοποθετήθηκε σε φιαλίδια eppendorf με 100%
αιθυλική αλκοόλη έως ότου επεξεργαστούν για τη δημιουργία μόνιμων παρασκευασμάτων. Τα μόνιμα
παρασκευάσματα δημιουργήθηκαν εφαρμόζοντας την ακόλουθη μέθοδο. Αρχικά άτομα από κάθε
δείγμα τοποθετούνταν ξεχωριστά σε διάλυμα 10% καυστικού καλίου και θερμαίνονταν ελαφρώς για
διάστημα 30 λεπτών. Στη συνέχεια τα άτομα πιέζονταν με τη βοήθεια σπάτουλας για να διαυγάσουν
πριν τοποθετηθούν σε διάλυμα αιθυλικής αλκοόλης για 15 λεπτά. Στη συνέχεια μεταφέρονταν για
χρώση σε διάλυμα που περιείχε όξινη φουξίνη. Μετά την πάροδο 10 λεπτών στο διάλυμα φουξίνης
μεταφέρονταν σε διάλυμα αιθυλικής αλκοόλης για την απομάκρυνση της περίσειας της χρωστικής και
κατόπιν τοποθετούνταν σε γαρυφαλέλαιο πριν την τελική μεταφορά τους σε εγκλειστικό υλικό (Canada
balsam) σε αντικειμενοφόρο πλάκα και την τελική δημιουργία του παρασκευάσματος. Όλα τα μόνιμα
παρασκευάσματα εξετάστηκαν στο μικροσκόπιο για την αναγνώριση διαγνωστικών μορφολογικών
χαρακτηριστικών.
Μεταβολή της πυκνότητας πληθυσμού του
P. pentagona
Από τις συλλήψεις στις φερομονικές παγίδες προέκυψαν ενδιαφέροντα αποτελέσματα ως προς
την παρουσία και αφθονία των εξεταζόμενων ειδών (Πίνακες 1, 2). Το είδος
P. pentagona
βρέθηκε στα
