160
αέρα.
Η συλλογή των πτητικών πραγματοποιήθηκε με τη τεχνική της μικροεκχύλισης στερεής φάσης
(solid phase microextraction - SPME). Η συσκευή, που χρησιμοποιήθηκε, αποτελείται από μια
τριχοειδή ίνα πηκτής τετηγμένου διοξειδίου πυριτίου, η οποία επικαλύπτεται εξωτερικά από τη στατική
φάση. Τα φυτά τοποθετήθηκαν σε κατάλληλους θαλάμους συλλογής όπου στο ανώτερο σημείο,
υπήρχε ένα διάτρητο πώμα με σκοπό να μπορεί να εισχωρήσει η ίνα. Αυτή στη συνέχεια εκτίθεται
στον υπερκείμενο χώρο του δείγματος. Πραγματοποιείται ισορροπία κατανομής μεταξύ της στατικής
φάσης της ίνας και του δείγματος.
Αρχικά, έγιναν δοκιμές σε φυτά χωρίς αυγά
T. absoluta
για τον προσδιορισμό του χρόνου
παραμονής της ίνας. Η παραλαβή έγινε μετά από 30 min, 45 min, 2h, 4h και 24 h. Λόγω της μη
κυκλοφορίας αέρα και της αυξημένης εξατμισοδιαπνοής των φυτών, ειδικά μετά από 2h, επιλέχτηκε η
συλλογή των πτητικών να γίνει για 45min.
Στη συνέχεια, η ίνα καλύφθηκε και μεταφέρθηκε στον αέριο χρωματογράφο συνδυασμένο με
ανιχνευτή μάζας για την ταυτοποίηση των πτητικών.
Αέρια χρωματογραφία. Η ίνα τοποθετήθηκε στον εισαγωγέα δείγματος του οργάνου, ο οποίος
βρισκόταν σε θερμοκρασία 220oC, όπου παρέμεινε για 5 min. Η παροχή του ηλίου ρυθμίστηκε σε
σταθερή ροή 1 mL/min. Η στήλη που χρησιμοποιήθηκε ήταν DP5 (30m, 0.25mm i.d, 0.25μm film
thickness) με αρχική θερμοκρασία στους 40oC όπου και διατηρήθηκε για 5 min, όσο το χρονικό
διάστημα που γινόταν η εκρόφηση, ενώ στη συνέχεια αυξήθηκε στους με ρυθμό oC/min.
Αποτελέσματα
Η ταυτοποίηση των πτητικών συστατικών έγινε συγκρίνοντας τους χρόνους έκλουσης και τα
φάσματα μάζας, με αυτά προτύπων ουσιών που είχαμε στη διάθεσή μας, με δεδομένα των
βιβλιοθηκών του οργάνου καθώς και από βιβλιογραφικές αναφορές. Τα κύρια συστατικά που
προσδιορίστηκαν ήταν το β-φυλλανδρένιο, το 2-δ-καρένιο, το α-φυλλανδρένιο και το β-καρυοφυλλένιο,
τα οποία αποτελούν περίπου το 85% της εκατοστιαίας σύστασης των ολικών πτητικών. Συνολικά, 20
συστατικά ανιχνεύθηκαν, όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1., με την εξανάλη και τη 3-Ζ-εξεν-1- όλη να
ανιχνεύονται μόνο στα φυτά με αυγά του εντόμου.
Ειδικότερα, η τελευταία ανιχνεύτηκε μόνο στα φυτά
με αυγά τριών ημερών. Στατιστικά σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στα ποσοστά των
β
-
φυλλανδρενίου (Εικόνα 1.),
δ
-ελεμενίου και γκουεαδιέν-6,9-ιου μεταξύ των φυτών με αυγά 72 ωρών σε
σχέση με φυτά χωρίς ωοτοκία.
Πίνακας 1.
Μέσος όρος, ελάχιστο και μέγιστο της εκατοστιαίας περιεκτικότητας των ολικών πτητικών στα φυτά
τομάτας με τη μέθοδο SPME.
ώρες μετά την ωοτοκία
συστατικά
0
24
48
72
96
εξανάλη
-
0,05
0,02
0,34
0,39
0-0,13
0-0,07
0,23-0,41
0,15-0,91
3-Ζ-εξεν-1-όλη
-
-
-
0,03
-
0-0,14
α
-πινένιο
0,87
0,64
0,46
0,71
0,69
0,55-1,13
0,33-1,06
0,19-0,72
0,49-1,19
0,50-0,94
βερμπενένιο
1,55
1,70
1,34
1,84
2,00
1,28-1,91
1,40-1,85
0,70-1,84
1,42-2,18
1,66-2,39
β
-μυρκένιο
1,77
1,16
1,74
1,85
0,96
0,38-2,75
0,55-1,94
0,73-2,35
1,17-2,14
0,67-1,58
2-
δ
-καρένιο
7,81
8,09
6,29
8,24
7,89
6,89-8,65
5,26-9,72
4,63-8,11
6,69-10,20
4,58-9,86
α
-φυλλανδρένιο
5,53
5,67
6,00
5,91
4,79
4,94-6,48
5,17-6,28
5,46-6,55
3,47-7,36
3,19-5,39
α
-τερπινένιο
1,58
1,78
1,96
2,01
1,51
1,34-2,22
1,00-2,79
1,66-2,40
0,89-2,43
1,13-1,75
π
-κυμένιο
0,77
0,65
0,78
0,50
0,39
0,55-1,36
0,09-1,27
0,46-1,07
0,19-0,93
0,34-0,43
β
-φυλλανδρένιο
71,96
72,66
72,86
66,64
72,20
69,8-76,59
70,75-74,49 70,76-74,91 63,29-69,42 69,84-76,60
