16 ΜΦΙ
Έκθεση Εργασιών Έτους 2016
Σχετικά με το ΜΦΙ
17
Τμήμα Φυτοπαθολογίας
Προϊσταμένη: Δρ Χρηστίνα Βαρβέρη, Τακτική Ερευνήτρια
Αντικείμενο του Τμήματος Φυτο-
παθολογίας αποτελεί η μελέτη των
ασθενειών των καλλιεργουμένων
φυτών που οφείλονται σε παρασι-
τικά (μύκητες, βακτήρια, φυτοπλά-
σματα, ιοί, ιοειδή) και μη παρασιτι-
κά (έλλειψη θρεπτικών στοιχείων,
επίδραση δυσμενών περιβαλλο-
ντικών παραγόντων, κλπ.) αίτια με
σκοπό την προστασία και αειφορία
του φυτικού κεφαλαίου της Χώρας.
Οι ερευνητικές και λοιπές επιστη-
μονικές δραστηριότητες του Τμή-
ματος Φυτοπαθολογίας προσδιο-
ρίζονται από τις εκάστοτε ανάγκες
και τα προβλήματα της ελληνικής
γεωργίας. Πεδία έρευνας αποτε-
λούν η ανάπτυξη σύγχρονων δι-
αγνωστικών μεθόδων των ασθε-
νειών των φυτών, η μελέτη της
συστηματικής ταξινόμησης, φυσι-
ολογίας, βιολογίας, γενετικής, επι-
δημιολογίας και πληθυσμιακής δυ-
ναμικής των παθογόνων, καθώς και
της αιτιολογίας των μη παρασιτικών
ασθενειών των φυτών. Η ανάπτυξη
καινοτόμων στρατηγικών αντιμε-
τώπισης των ασθενειών περιλαμ-
βάνει έρευνα επί των μοριακών
αλληλεπιδράσεων φυτού ξενιστή-
παθογόνου-περιβάλλοντος,
των
διαδικασιών παθογένειας και των
μηχανισμών άμυνας των φυτών. Σε
πιο εφαρμοστικό επίπεδο γίνεται
ανάπτυξη και εφαρμογή μεθόδων
για την αποτροπή εισόδου, εγκα-
τάστασης και διασποράς στη Χώρα
επιβλαβών μικροοργανισμών, με-
θόδων διαχείρισης ασθενειών με
βιολογικές μεθόδους και χαμηλές
εισροές φυτοπροστατευτικών προ-
ϊόντων, όπως επίσης και ανάπτυξη
διαχειριστικών σχεδίων που αφο-
ρούν θέματα καλλιέργειας,
προστασίας και βελτίωσης
της ποιότητας του εδάφους
καθώς και θέματα διαχείρι-
σης-αξιοποίησης αγροτικών
αποβλήτων.
Το Τμήμα Φυτοπαθολογίας
συμμετέχει στον εργαστη-
ριακό έλεγχο στο πλαίσιο
των επισκοπήσεων των καλ-
λιεργειών της Χώρας για την
αναγνώριση προστατευο-
μένων ζωνών από παθογό-
να καραντίνας και τον εργα-
στηριακό Φυτοϋγειονομικό
Έλεγχο εισαγομένων και
εγχώρια παραγομένων φυ-
τών και φυτικών προϊόντων,
σύμφωνα με την Εθνική και Κοινο-
τική νομοθεσία. Παρέχει υπηρεσίες
διάγνωσης ασθενειών, ανάλυσης
εδαφών, νερού άρδευσης, φυτικών
ιστών και εδαφοβελτιωτικών και δί-
νει κατευθυντήριες οδηγίες για την
αποτελεσματική διαχείριση των
διαγνωσθέντων προβλημάτων με
απόλυτο σεβασμό για τον άνθρωπο
και το περιβάλλον. Αξιολογεί τους
«Τεχνικούς Φακέλους» Εταιρειών
Λιπασμάτων για χορήγηση μόνιμης
άδειας εμπορίας και διακίνησης λι-
πασμάτων στη Χώρα. Εξασφαλίζει
τη συντήρηση και τον εμπλουτισμό
της επίσημης Συλλογής φυτοπαθο-
γόνων μικροοργανισμών του Ινστι-
τούτου και διαθέτει για επιστημονι-
κούς σκοπούς στελέχη αυτών.
Το Τμήμα Φυτοπαθολογίας διαθέτει
επιστημονικό προσωπικό υψηλής
κατάρτισης και σύγχρονο εξοπλι-
σμό και εγκαταστάσεις για να φέ-
ρει σε πέρας το επιστημονικό έργο
του. Συνεργάζεται με τη διεθνή
επιστημονική κοινότητα, συμμετέ-
χοντας σε Ευρωπαϊκά ερευνητικά
προγράμματα, δίκτυα συνεργασίας
καθώς και σε Ευρωπαϊκoύς και Διε-
θνείς Οργανισμούς Φυτοϋγείας.
Στο Τμήμα υπάγονται τα Εργαστή-
ρια:
Μυκητολογίας
για τη μελέτη των
μυκητολογικών ασθενειών των φυ-
τών με σκοπό την έγκαιρη και ακρι-
βή διάγνωση, τη διενέργεια Ανα-
λύσεων Επικινδυνότητας (Pest Risk
Analyses, PRAs) φυτοπαθογόνων
μυκήτων με σκοπό την προστασία
της φυτοϋγείας καθώς και την ανά-
πτυξη αποτελεσματικών και φιλι-
κών στο περιβάλλον στρατηγικών
αντιμετώπισής τους.
Βακτηριολoγίας
για τη μελέτη φυ-
τοπαθογόνων βακτηρίων και φυτο-
πλασμάτων με σκοπό την απόκτηση
βασικών γνώσεων επί των βακτηρι-
Τμήμα Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας (ΤΕΓΖ)
Προϊστάμενος: Δρ Παναγιώτης Μυλωνάς, Τακτικός Ερευνητής
Οι επιστημονικές δραστηριότη-
τες των εργαστηρίων του Τμήμα-
τος υπηρετούν τον σκοπό ίδρυσης
του ΜΦΙ σχετικά με την προστασία
της φυτικής παραγωγής μέσω της
έρευνας της βιολογίας, οικολογίας
και συμπεριφοράς διαφόρων ζωι-
κών εχθρών (εντόμων, ακάρεων και
νηματωδών σκωλήκων) οικονομι-
κής σημασίας, της συστηματικής
κατάταξης και της εφαρμογής χω-
ροταξικής κατανομής τους καθώς
και της ανάπτυξης συστημάτων
ολοκληρωμένης
αντιμετώπισής
τους. Παρακολουθώντας τις επιστη-
μονικές εξελίξεις έχουν προκύψει
αξιόλογα ερευνητικά αποτελέσμα-
τα στο πεδίο της χημικής οικολογίας
με σκοπό την αποτελεσματικότερη
κατανόηση των μηχανισμών επι-
κοινωνίας και αλληλεπίδρασης των
ζωικών εχθρών με τα φυτά ξενιστές
τους και τους ανταγωνιστές τους.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στη
χρήση τεχνολογιών όπως η μορι-
ακή βιολογία για την ταυτοποίηση
νέων ειδών και μελέτη της γενετικής
τους ποικιλομορφίας. Οι ερευνητι-
κές δραστηριότητες του Τμήματος
υλοποιούνται κυρίως μέσω διεθνών
και εθνικών ερευνητικών
προγραμμάτων και συνερ-
γασιών με την επιστημονική
κοινότητα. Μέσω των ερευ-
νητικών και επιστημονικών
δραστηριοτήτων του Τμή-
ματος προωθούνται λύσεις
ολοκληρωμένης
διαχείρι-
σης εχθρών και βιολογικής
αντιμετώπισης αυτών για
την αειφόρο προστασία της
φυτικής παραγωγής και του
αστικού περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτή-
των του ΤΕΓΖ, σημαντική εργασία
αποτελεί η εργαστηριακή εξέταση
και η παροχή οδηγιών, στα πλαί-
σια του φυτοϋγειονομικού έλεγχου
εισαγόμενων φυτών και φυτικών
προϊόντων με βάση την Εθνική και
Κοινοτική νομοθεσία για την προ-
στασία της Χώρας μας και της Ε.Ε.
για την αποτροπή εισόδου αλλό-
χθονων επεκτατικών ειδών. Διεξά-
γεται επίσης και εξέταση δειγμάτων
φυτών προσβεβλημένων από ζωι-
κούς εχθρούς και παροχή σχετικών
οδηγιών αντιμετώπισης.
Σημαντική δραστηριότητα του Τμή-
ματος αποτελεί και η έρευνα για
αρθρόποδα υγειονομικής σημασίας
και ειδικότερα η μελέτη της βιολο-
γίας των κουνουπιών με σκοπό την
ανάπτυξη ολοκληρωμένων διαχει-
ριστικών σχεδίων αντιμετώπισης.
Το επιστημονικό προσωπικό του
Τμήματος, παρακολουθεί και συμ-
μετέχει στις επιστημονικές και τε-
χνολογικές εξελίξεις με στόχο την
ανάπτυξη καινοτόμων ιδεών και
συνεργασιών. Στόχος του Τμήματος
είναι η συμμετοχή του σε νέους το-
ολογικών ασθενειών αλλά και για τη
διενέργεια εργαστηριακών ελέγχων
και την επίλυση άμεσων προβλημά-
των της γεωργικής πράξης.
Ιολογίας
για τη μελέτη φυτοπα-
θογόνων ιών και ιοειδών, την ανά-
πτυξη καινοτόμων μεθοδολογιών
ανίχνευσης και χαρακτηρισμού
τους καθώς και τη διερεύνηση των
μηχανισμών αλληλεπίδρασής τους
με τα φυτά ξενιστές.
Μη Παρασιτικών Ασθενειών
για
τη μελέτη μη παρασιτικών ασθε-
νειών, την ανάπτυξη μεθοδολογι-
ών προστασίας και βελτίωσης της
ποιότητας του εδάφους καθώς και
διαχείρισης-αξιοποίησης αγροτι-
κών αποβλήτων.
Το επιστημονικό προσωπικό του
Τμήματος Φυτοπαθολογίας δημο-
σίευσε κατά το 2016 πέντε (5) εργα-
σίες σε διεθνή περιοδικά με κριτές,
33 εργασίες σε πρακτικά εθνικών
και διεθνών συνεδρίων και 1 κεφά-
λαιo σε βιβλίo.
Οι επιστημονικές δραστηριότητες
του Τμήματος διατυπώνονται λε-
πτομερώς στο
Παράρτημα Γ.
