Page 57 - 2009

Α. Ερευνα - Εφαρμογές - Παρατηρήσεις 56
Synchytrium endobioticum (Schilb.) Perc. σε καλλιέργεια πατάτας, Phytophthora ramorum
Werres et al. σε μεγάλο αριθμό δασικών, καλλιεργούμενων και καλλωπιστικών φυτών,
Ceratocystis platani (Walter) Engelbrecht et Harrington σε είδη πλατάνων και το είδος
Gibberella circinata Niremberg & O’ Donnell σε είδη κωνοφόρων. Για τον ιό Pepino mosaic
virus σε τομάτα και το ιοειδές των ατρακτοειδών κονδύλων της πατάτας ( Potato spindle
tuber viroid) σε τομάτα, πατάτα και τα σολανώδη καλλωπιστικά φυτά Brugmansia Pers.
spp. και Solanum jasminoides. Σε σχέση με τα παραπάνω είδη, με βάση τα αποτελέσμα-
τα των επισκοπήσεων του 2009, έχουν καταγραφεί θετικά στην παρουσία δείγματα των
εντόμων D. virgifera, T. absoluta, R. ferrugineus, του ακάρεως E. orientalis, των νηματωδών
G. pallidα, G. rostochiensis, των βακτηρίων R. solanacearum και E. amylovora, του μύκητα
C. platani και του ιοειδούς Potato spindle tuber viroid. Ειδικότερα τα είδη T. absoluta, R.
ferrugineus, G. pallidα, G. rostochiensis, E. amylovora και C. platani φαίνεται να είναι αρκετά
διαδομένα στη χώρα μας.
(Δ.Π. Παπαχρήστος, Δ.Ν. Κοντοδήμας και Α.Ν. Μιχαηλάκης)
11. Διερεύνηση των μηχανισμών αντοχής των καρπών των εσπεριδοειδών σε
προσβολές από τη μύγα της Μεσογείου Ceratitis capitata.
Για το 2009 πραγματοποιήθηκαν: αποστάξεις σε καρπούς τριών ποικιλιών πορτοκα-
λιών (Merlin, New Hall και ξινό Άρτας), μίας ποικιλίας λεμονιών (Μαγληνή) και από νε-
ράντζια και έγινε παραλαβή αιθέριων ελαίων. Χρησιμοποιήθηκε αέρια χρωματογραφία
– φασματομετρία μαζών (GC-MS) για την ανάλυση των παραπάνω αιθέριων ελαίων. Τα
αιθέρια έλαια των πορτοκαλιών και των νεραντζιών περιείχαν κυρίως λιμονένιο (96.2 έως
97.4%), ενώ στο αιθέριο του λεμονιού η ποσότητα του λιμονενίου ήταν σημαντικά μικρό-
τερη (74.3%). Σε νεαρές προνύμφες πρώτης ηλικίας του εντόμου που αναπτύσσονταν σε
τεχνητή τροφή εφαρμόστηκαν διάφορες συγκεντρώσεις των αιθέριων ελαίων καθώς και
των κύριων συστατικών τους (μονοτερπενίων και σεσκιτερπενίων) και υπολογίστηκαν οι
μέσες θανατηφόρες δόσεις. Τα αιθέρια έλαια των πορτοκαλιών και των νεραντζιών (LC50
6.2 με 7.1 μl αιθέριου ελαίου ανά g τροφής) ήταν σημαντικά τοξικότερα για τις προνύμφες
του εντόμου σε σχέση με τα αιθέρια έλαια του λεμονιού (LC50 9.4 μl αιθέριου ελαίου ανά
g τροφής). Η ανάλυση της τοξικότητας των συστατικών των αιθέριων ελαίων τα κατέτα-
ξε σε (α) τα δραστικότερα συστατικά, οξυγονωμένα μονοτερπένια (κιτράλη, λιναλοόλη,
α-τερπινεόλη, τερπινεν-4-όλη, λιναλύλο αιθυλεστέρας, γερανύλο αιθυλεστέρας και νερύ-
λο αιθυλεστέρας), (β) στα μετρίως δραστικά, οξυγονωμένα μονοτερπένια και σεσκιτερ-
πένια (R-(+) και S-(-) λιμονένιο, γ-τερπινένιο, μυρκένιο, καρυοφυλλένιο και βαλενσένιο)
και (γ) στα λιγότερο δραστικά, πινένια (α-πινένιο και β-πινένιο).
Επιπλέον, για να διαπιστωθεί επακριβώς ο ρόλος των διαφόρων συστατικών στην
τοξικότητα των αιθέριων ελαίων, έγινε διαχωρισμός των αιθερίων ελαίων με χρωματο-
γραφία στήλης και απομόνωση μιας σειράς κλασμάτων. Η εξέταση της τοξικότητας των
κλασμάτων έδειξε ότι η παρουσία των συστατικών που υπάρχουν σε χαμηλές περιεκτι-
κότητες στο αιθέριο έλαιο όπως επίσης και των οξυγονωμένων μονοτερπενίων δεν επη-
ρεάζει την τοξικότητα των αιθέριων ελαίων. Λαμβάνοντας υπόψη το βαθμό τοξικότητας
των αιθέριων ελαίων, των συστατικών τους καθώς και των κλασμάτων τους συμπεραί-
νουμε ότι για τη μικρότερη τοξικότητα του αιθέριου ελαίου του λεμονιού υπεύθυνη είναι
η παρουσία σημαντικής ποσότητας α- και β-πινενίων η οποία δεν παρατηρείται στα αι-