Page 26 - Volume 3, Issue 2, July 2010

Mihou & Michaelakis

56

ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ

Φερομόνη συνάθροισης των κουνουπιών του γένους

Culex

για

εναπόθεση ωών: μελέτες βιοδραστικότητας και συνθετικές

προσεγγίσεις

Α.Π. Μίχου και Α.Ν. Μιχαηλάκης

Περίληψη

Τα γονιμοποιημένα θηλυκά κουνούπια του γένους

Culex

γεννούν σε υδατικό περιβάλλον

όπου προϋπάρχουν σχεδίες ωών. Πειραματικές μελέτες έδειξαν ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα

γονιμοποιημένα θηλυκά ανταποκρίνονται θετικά σε μια φερομόνη. Η φερομόνη αυτή ονομάζεται φε-

ρομόνη ωοθεσίας. Εκλύεται από σταγονίδια που σχηματίζονται στο ακραίο τμήμα του κάθε ωού, λίγο

μετά την εναπόθεσή τους στο νερό και δρα ως υποκινητής για να εναποθέσουν και άλλα άτομα στον

ίδιο χώρο. Η χημική ανάλυση των ακραίων σταγονιδίων αποκάλυψε ότι η φερομόνη ωοθεσίας του

κουνουπιού

Cx. quinquefasciatus

είναι το (–)-(5

R

,6

S

)-6-ακετοξυ-5-δεκαεξανολίδιο. Έκτοτε, η φερομό-

νη χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο αριθμό πειραμάτων προσελκυστικότητας γονιμοποιημένων θηλυκών

προκειμένου να διερευνηθούν τα χαρακτηριστικά της. Ποικίλες συνθετικές προσεγγίσεις έχουν ανα-

φερθεί στη βιβλιογραφία και αφορούν όχι μόνο το φυσικό ισομερές αλλά τόσο τα

ερυθρο

- εναντιομε-

ρή όσο και τα τέσσερα διαστερεομερή του 6-ακετοξυ-5-δεκαεξανολιδίου. Μελέτες βιολογικής δρά-

σης αποκάλυψαν ότι μόνο το (–)-(5

R

,6

S

)-ισομερές ήταν βιοδραστικό ενώ τα υπόλοιπα τρία ισομερή

δεν προκαλούσαν καμία επίδραση. Στο άρθρο ανασκόπησης γίνεται αναφορά στις ποικίλες βιοδοκι-

μές που αναπτύχθηκαν ενώ αναφέρονται και οι πιο επιτυχημένες συνθετικές προσεγγίσεις της φερο-

μόνης στη διεθνή βιβλιογραφία.

Hellenic Plant Protection Journal

3:

33-56, 2010