© Benaki Phytopathological Institute
Toxicity of olive mill wastewater
23
hona-Gomariz, M.V. 1995. Acute toxicities of
selected insecticides to the aquatic arthropod
Artemia salina
.
Bulletin of Environmental Con-
tamination and Toxicology
, 54: 76-82.
Somasundaram, L., Coats, J.R., Racke, K.D. and
19.
Stahr, H.M. 1990. Application of the Microtox
System to assess the toxicity of pesticides and
their hydrolysis metabolites.
Bulletin of Environ-
mental Contamination and Toxicology
, 44: 254-
259.
T 20. DC OLIVE NET. Bremerhaven Technology Trans-
fer Center. Wastemanagement. 2007. Programme
TDC-OLIVE, Instituto de la Grasa (CSIC). Available
at:
.
Tsiouplas, A., Dimou, D., Ikonomou, D. and Ag-
21.
gelis, G. 2002. Phenolic removal in olive oil mill
waste-water by strains of
Pleurotus
spp. in re-
spect to their phenol oxidase (laccase) activity.
Bioresource Technology
, 84: 251-257.
Turano, E., Curcio, S., De Paola, M.G., Calabro, V.
22.
and Iorio, G. 2002. An integrated centrifugation
system in the treatment of olive mill wastewa-
ter.
Journal of Membrane Science
, 209: 519-531.
Varo, I., Serrano, R., Navarro, J.C., Lopez, F.J. and
23.
Amat, F. 1998. Acute lethal toxicity of the or-
ganophosphorus pesticide chlorpyrifos to dif-
ferent species and strains of
Artemia
.
Bulletin of
Environmental Contamination and Toxicology
, 61:
778-785.
Report of ΜΙΝΟS Programme: “Process devel-
24.
opment for an integrated olive oil mill waste
management recovering natural antioxidants
and producing organic fertilizer”, LIFE Project
Number LIFE ENV/GR/000671, April 2004. Avail-
able at:
Received: 4 December 2009; Accepted: 14 January 2010
Οξεία τοξικότητα υδατικών αποβλήτων ελαιοτριβείων
σε επίμυες, στο φωτοβακτήριο
Vibrio fischeri
και στο
καρκινοειδές
Artemia fransiscana
Α. Χαριστού, Κ. Κυριακοπούλου, Π. Αναστασιάδου, Ν. Φωκιαλάκης,
Α.-Λ. Σκαλτσούνης και Κ. Μαχαίρα
Περίληψη
Τα ελαιοτριβεία των Μεσογειακών χωρών παράγουν ετησίως περίπου 10-12 εκατομμύρια
m
3
υδατικών αποβλήτων, με την Ελλάδα να ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια m
3
. Η συνηθέστερη πρακτική
διαχείρισης των υδατικών αυτών αποβλήτων, που κοινώς αναφέρονται ως κατσίγαρος, είναι η εναπό-
θεσή τους σε δεξαμενές/λίμνες εξάτμισης, παραβλέποντας το γεγονός ότι ο κατσίγαρος περιέχει μα-
κρομόρια, όπως πολυσακχαρίτες, λιπίδια, πρωτεΐνες και έναν αριθμό αρωματικών μορίων που αναφέ-
ρονται γενικά ως φαινολικές ενώσεις. Η ρυπαντική ικανότητα του κατσίγαρου είναι εκατό φορές ισχυ-
ρότερη σε σύγκριση με τα αστικά απόβλητα. Αυτό οφείλεται τόσο στο υψηλό οργανικό του φορτίο
όσο και στον πολύ μεγάλο όγκο του. Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν ο προσδιορισμός της τοξι-
κότητας των υδατικών αποβλήτων ενός τριφασικού ελαιοτριβείου και η σύγκρισή της με την τοξικό-
τητα των επεξεργασμένων (με την τεχνολογία που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του προγράμματος ΜΙ-
ΝΟS*) αποβλήτων και των πολυφαινολών που ανακτώνται κατά την εφαρμογή της εν λόγω επεξεργασί-
ας. Για τον σκοπό αυτό μελετήθηκε (α) η οξεία από στόματος τοξικότητα των ακατέργαστων υδατικών
αποβλήτων σε θηλαστικά (επίμυες), (β) η οξεία τοξικότητα των ακατέργαστων υδατικών αποβλήτων σε
υδρόβιους οργανισμούς [στο φωτοβακτήριο
Vibrio fischeri
(μέθοδος Microtox®) και στο καρκινοειδές
Artemia fransiscana
], (γ) η επίδραση της εν λόγω επεξεργασίας στην τοξικότητα των υδατικών αποβλή-
των στους εξεταζόμενους υδρόβιους οργανισμούς, και (δ) η οξεία τοξικότητα των πολυφαινολών που
απομονώθηκαν κατά την εν λόγω επεξεργασία του κατσίγαρου στους εξεταζόμενους υδρόβιους ορ-
γανισμούς. Το δείγμα κατσίγαρου που εξετάστηκε ήταν χαμηλής οξείας από στόματος τοξικότητας στα
θηλαστικά (επίμυες), ενώ εμφάνιζε υψηλή οξεία τοξικότητα στα φωτοβακτήρια
V. fischeri
και στο καρκι-
νοειδές
A. fransiscanα
. Η επεξεργασία του κατσίγαρου με την τεχνολογία που έχει αναπτυχθεί στα πλαί-
σια του προγράμματος MINOS οδηγεί στην τελική παραγωγή υδατικών αποβλήτων που εμφανίζουν
*
“Ανάπτυξη Διαδικασίας για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αποβλήτων των Ελαιοτριβείων με Ανάκτηση
Φυσικών Αντιοξειδωτικών και Παραγωγή Οργανικού Λιπάσματος”. Συντονιστής του έργου ήταν το Εργαστήριο
Φαρμακογνωσίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.